IZVOĐENJE GRAĐEVINSKIH RADOVA U INOSTRANSTVU

Republika Srbija ima dugu tradiciju u vezi sa izvođenjem građevinskih radova kako u zemlji tako i u inostranstvu

Statistika pokazuje da se trenutno učešće građevinske industrije u BDP-u Srbije kreće oko 4%, s tim da je strategijom razvoja do 2020. godine predviđeno povećanje na 7%, čime bi se zemlja izjednačila sa prosekom zemalja regiona Zapadnog Balkana. Računa se da u Srbiji ima oko 70.000 građevinskih radnika zaposlenih u 6.500 građevinskih firmi, dok je još oko 15.000 radnika angažovano u industriji građevinskog materijala. Upravo tradicija, kao i činjenica da je Republika Srbija malo tržište za angažovanje svih raspoloživih resursa predstavljaju pretpostavke za angažovanje na drugim tržištima.

Izvođenje građevinskih radova u Srbiji je regulisano članovima 630. do 647. Zakona o obligacionim odnosima. Izvođenje građevinskih radova se može finansirati od privatnih investitora ili od države. Izvođenje građevinskih radova obuhvata obavljanje raznih poslova, neki od njih zahtevaju obučene i licencirane stručnjake u skladu sa propisima zemlje u kojoj se izvode građevinski radovi.

Svaki završeni objekat ili projekat je referenca koja omogućuje angažman na novim objektima i projektima. Reference su posebno značajne za poslovanje u inostranstvu.

U Srbiji i inostranstvu izvođenje građevinskih radova se odnosi na objekte:

putevi, mostovi, brane;
zdravstveni centri;
komercijalni objekti;
stambeni kompleksi;
industrijski i drugi objekti.

U ugovoru između naručioca i izvođača građevinskih radova se utvrđuju uslovi i cena radova, cena može biti ugovorena po jedinici mere ili za ceo objekat. Ugovorom može biti predviđena izmena cena. U slučaju da je izvođač radova ispunio uslove ugovorene ugovorom, a u međuvremenu se povećala cena materijala više od 2 procenta, izvođač može zahtevati povećanje cene radova. Ukoliko izvođač ne ispuni uslove ugovorene ugovorom zbog povećanja cene materijala, izvođač može zahtevati povećanje cene radova ukoliko se cena povećala za više od 5 procenata.

U slučaju da ugovorom nije predviđena izmena cene radova, izvođač može zahtevati izmenu cene ukoliko se cena materijala pocećala za više od 10 procenata. U ovom slučaju izvođač može tražiti samo razliku u ceni koja prelazi 10 procenata.

U slučaju raskida ugovora članom 638. Zakona predviđeno je:

Ako bi u slučajevima iz prethodnih članova ugovorena cena morala biti znatno povećana, naručilac može raskinuti ugovor.
U slučaju raskida ugovora naručilac je dužan isplatiti izvođaču odgovarajući deo ugovorene cene za dotle izvršene radove, kao i pravičnu naknadu za učinjene neophodne troškove.

Članom 644. Zakona u pogledu odgovornosti izvođača i projektanta propisano je:

Izvođač odgovara za nedostatke u izradi građevine koje se tiču njene solidnosti, ukoliko bi se ti nedostaci pokazali za vreme od deset godina od predaje i prijema radova.
Izvođač odgovara i za nedostatke zemljišta na kome je podignuta građevina, koji bi se pokazali za vreme od deset godina od predaje i prijema radova, osim ako je specijalizovana organizacija dala stručno mišljenje da je zemljište podobno za građenje, a u toku građenja se nisu pojavile okolnosti koje dovode u sumnju osnovanost stručnog mišljenja.

Istovremeno, članom 645. utvrđuje se dužnost obaveštavanja i gubitka prava kako sledi:

Naručilac ili drugi sticalac dužan je o nedostacima obavestiti i izvođača i projektanta u roku od šest meseci od kad je nedostatak ustanovio, inače gubi pravo da se pozove na njega.
Pravo naručioca ili drugog sticaoca prema izvođaču, odnosno projektantu po osnovu njihove odgovornosti za nedostatke prestaje za godinu dana računajući od dana kada je naručilac, odnosno sticalac obavestio projektanta, odnosno izvođača o nedostatku.

Šifre plaćanja i naplate za izvođenje građevinskih radova u inostranstvu propisane Uputstvom za sprovođenje Odluke o uslovima i načinu obavljanja platnog prometa sa inostranstvom („Sl. glasnik RS“, br. 24/2007, 31/2007, 41/2007, 3/2008, 61/2008, 120/2008, 38/2010, 92/2011 i 62/2013) i šifarnikom koji se sadržan u uputsvu.

INVESTICIONI RADOVI

(građevinski radovi, izgradnja i montaža)

	priliv	odliv
Građevinski radovi u inostranstvu
Građevinski radovi koje rezidenti obavljaju u inostranstvu u trajanju do godinu dana, a uključuju:- pripremu lokacije,- građevinske radove na visokogradnji ili niskogradnji, – usluge gradnje i montaže, – kupovinu opreme u inostranstvu, koju vrši rezident, za rad na projektima, – Iinajmljivanje građevinske opreme ili opreme za rušenje uz angažovanje osoblja, – građevinske popravke. Ne uključuje: – građevinske radove koje ogranci rezidentnog preduzeća izvode u inostranstvu (uključeno u 735/635 – Transakcije između matičnog pravnog lica rezidenta i njegovog ogranka u inostranstvu), – pripreme lokacije za rudarstvo, vađenje nafte i plina (uključeno u 306 – Poljoprivreda, rudarstvo i usluge prerade na terenu), – isplatu dobiti od izvršenih građevinskih radova (uključeno u 420 – Dobit po osnovu građevinskih radova u inostranstvu i zemlji).	317	317
Građevinski radovi u inostranstvu – avansi po osnovu investicionih radova: avansi, odnosno prilivi po privremenim situacijama i obračunima (odnose se na preduzeća koja moraju odvojeno voditi računovodstvo za poslovnu jedinicu ili plaćaju porez u državi u kojoj obavljaju investicionu delatnost), – plaćanja u inostranstvu po osnovi izvođenja investicionih radova,Ne uključuje: – isplate dobiti od izvršenih investicionih (građevinskih) radova (uključeno u 420 – Dobit po osnovu građevinskih radova u inostranstvu i zemlji)	421	421
Građevinski radovi u inostranstvu – za troškove plaćene u dinarima – naplate po osnovu investicionih (građevinskih) radova u inostranstvu za troškove plaćene u zemlji u dinarima (izuzev robe).	422	–
Građevinski radovi koji se izvode u zemljiGrađevinski radovi koje nerezidenti obavljaju u zemlji u trajanju do godinu dana, a uključuju:- pripremu lokacije, – građevinske radove na visokogradnji ili niskogradnji, – usluge gradnje ili montaže, – kupovinu opreme i robe u zemlji, koju vrši nerezident, za rad na projektima, – iznajmljivanje građevinske opreme ili opreme za rušenje uz angažovanje osoblja, – građevinske popravke. Ne uključuje: – građevinske radove koje ogranci nerezidentnog preduzeća izvode u zemlji (uključeno u 635/435 – Transakcije između matičnog pravnog lica nerezidenta i njegovog ogranka u zemlji), – pripreme lokacije za rudarstvo, vađenje nafte i plina (uključeno u 306 – Poljoprivreda, rudarstvo i usluge prerade na terenu), – isplatu dobiti od izvršenih građevinskih radova (uključeno u 420 – Dobit po osnovu građevinskih radova u inostranstvu i zemlji).	475	475
Građevinski radovi koji se izvode u zemlji – naplate iz inostranstva na osnovu investicionih (građevinskih) radova koje nerezidenti izvode u zemlji u trajanju preko godinu dana, – sva plaćanja, uključujući i avanse, po osnovu investicionih (građevinskih) radova koje nerezidenti izvode u zemlji u trajanju preko godinu dana.	217	217

Prema Odluci o obavezi izveštavanja u poslovanju sa inostranstvom („Sl. glasnik RS“, br. 87/2009), kao i Uputstvu za sprovođenje Odluke o obavezi izveštavanja u poslovanju sa inostranstvom („Sl. glasnik RS“, br. 87/2009 i 40/2015) izvođač građevinskih radova u inostranstu koji je rezident Republike Srbije dužan je da Narodnoj banci Srbije dostavlja izveštaje:

direktnih investicija rezidenata u inostranstvu – dostavljanjem izveštaja o stranim direktnim investicijama rezidenata u inostranstvu (stanja i transakcije) na Obrascu DI-2, tromesečno;
investicionih (građevinskih) radova koje rezidenti izvode u inostranstvu – dostavljanjem izveštaja o transakcijama rezidenata s nerezidentima po osnovu izvođenja investicionih (građevinskih) radova na Obrascu GRU, tromesečno;
stanja i prometa na računima rezidenata u inostranstvu – dostavljanjem izveštaja o stanju i prometu na računima rezidenata u inostranstvu i na kontokorentnim računima na Obrascu RN, tromesečno. Obaveza dostavljanja ovog izveštaja odnosi se, kako na rezidente koji vrše direktna ulaganja, tako i na rezidente koji izvode investicione radove u inostranstvu.

Izveštaji se sačinjavaju u SAD dolarima, prema zvaničnom srednjem kursu SAD dolara poslednjeg dana izveštajnog perioda. Obveznici izveštavanja dužni su da popunjene obrasce elektronski dostave Narodnoj banci Srbije, i to najkasnije deset dana posle isteka izveštajnog perioda.

Takođe da bi investitor držao devize u banci u inostranstvu mora da dobije odobrenje od NBS na osnovu ugovora sa investitorima i stranim kreditorima, u skladu sa Zakonom o deviznom poslovanju.

Obrasci za prijavljivanje:

Obrazac_DI2 Obrazac GRU Obrazac RN