(„Sl. glasnik RS“, br. 24/2007, 31/2007, 41/2007, 3/2008, 61/2008, 120/2008, 38/2010, 92/2011, 62/2013, 51/2015 i 111/2015)

 I OPŠTE ODREDBE

1. Ovim uputstvom propisuju se bliži uslovi i način sprovođenja Odluke o uslovima i načinu obavljanja platnog prometa sa inostranstvom (u daljem tekstu: Odluka).

Platni promet sa inostranstvom obuhvata plaćanja, naplaćivanja i prenose po tekućim i kapitalnim poslovima u devizama i dinarima između rezidenata i nerezidenata.

Platni promet sa inostranstvom vrši se instrumentima plaćanja koji se primenjuju u međunarodnom platnom prometu, uz primenu međunarodnih pravila i standarda iz područja bankarstva, kao i uz korišćenje naloga propisanih ovim uputstvom.

2. Platni promet sa inostranstvom obavlja se preko računa propisanih u tački 2. Odluke i usklađenih sa odredbama odluke kojom se uređuje jedinstvena struktura za identifikaciju i klasifikaciju računa i plan računa za primenu međunarodnih pravila i IBAN standarda.

Banka je obavezna da evidentira vreme prijema svih naloga za plaćanje prema inostranstvu, odnosno naplatu iz inostranstva, kao i potvrda primljenih naplata o pokriću – osim ako je za te naloge koristila SWIFT tehnologiju.

3. Banka devizne račune rezidenata i nerezidenata vodi u skladu s propisom kojim se uređuju analitički računi u Kontnom okviru za banke, a Narodna banka Srbije – u skladu s Kontnim okvirom propisanim za Narodnu banku Srbije.

Banka devizne račune vodi u devizama i u dinarskoj protivvrednosti tih deviza preračunatoj po zvaničnom srednjem kursu.

4. Bankom naplate smatra se banka koja prima sredstva na svoj račun u inostranstvu ili prima efektivni strani novac, kao i banka koja vodi račun nerezidenta na čiji se teret vrši plaćanje.

Bankom isplate smatra se banka koja rezidentu, odnosno nerezidentu odobri račun ili isplati sredstva.

5. Banke su obavezne da Narodnoj banci Srbije dostavljaju podatke i izveštaje o obavljenim transakcijama sa inostranstvom – na način i u rokovima propisanim ovim uputstvom, kao i po dinamici izveštavanja utvrđenoj u Prilogu 1 tog uputstva.

Kod obavljanja platnog prometa sa inostranstvom koriste se:

– Šifarnik osnova naplate, plaćanja i prenosa u platnom prometu sa inostranstvom – Prilog 2;

– Šifarnik istrumenata plaćanja – Prilog 3;

– Posebne šifre rezidenata (matični brojevi) – Prilog 4;

– Šifarnik valuta i Šifarnik zemalja – navedenih u nomenklaturama koje prati Institut za standardizaciju Srbije a objavljene su na sajtu Narodne banke Srbije.

Prilozi iz ove tačke odštampani su uz ovo uputstvo i njegov su sastavni deo.

5a Plaćanja, naplaćivanja i prenosi po tekućim i kapitalnim poslovima kliringom u devizama između rezidenata i nerezidenata, banke mogu obavljati preko računa devizne obavezne rezerve kod Narodne banke Srbije.

Kliring iz stava 1. ove tačke obavlja se za banke koje su zaključile ugovor s Narodnom bankom Srbije, kao i za banke čije je sedište na teritoriji države s čijom je centralnom bankom Narodna banka Srbije zaključila sporazum o kliringu.

5b Banka – agent za poslove finansijskog poravnanja po poslovima trgovanja električnom energijom na organizovanom tržištu električne energije u Republici Srbiji vrši naplatu/plaćanje po osnovu trgovanja i finansijskog poravnanja na tom tržištu na osnovu ugovora s nerezidentom pravnim licem ovlašćenim za obavljanje poslova kliringa i finansijskog poravnanja.

Banka iz stava 1. ove tačke vrši naplatu potraživanja od nerezidenta iz tog stava nalogom za naplatu (slog – 60), sa odgovarajućom šifrom osnova naplate, navodeći svoj matični broj u nalogu kao korisnik naplate.

Banka iz stava 1. ove tačke vrši plaćanje dugovanja nerezidentu iz tog stava nalogom za plaćanje (slog – 70), sa odgovarajućom šifrom osnova plaćanja, navodeći svoj matični broj u nalogu kao nalogodavac plaćanja.

Banka iz stava 1. ove tačke vrši prenos sredstava s posebnih deviznih računa rezidenta otvorenih u svrhe kliringa i finansijskog poravnanja po poslovima trgovanja električnom energijom na organizovanom tržištu električne energije u Republici Srbiji interno opštim deviznim nalogom, na osnovu trajnog naloga ovog rezidenta, odnosno direktnog zaduženja po nalogu nerezidenta iz stava 1. ove tačke, u skladu sa ugovorom zaključenim s tim rezidentom.

II PLATNI PROMET U DEVIZAMA

Naplate iz inostranstva

6. Naplatom iz inostranstva smatraju se sredstva ostvarena po osnovu tekućih i kapitalnih poslova s nerezidentima.

Naplata doznakom i inkasom dokumenata

7. Banka je obavezna da račun korisnika naplate naveden u nalogu nerezidenta odobri najkasnije u roku iz tačke 4. stav 3. Odluke ako je primila izveštaj strane banke da su devize odobrene računu banke i ako je od korisnika naplate dobila podatak o osnovu naplate, kao i podatke neophodne za izvršenje isplate po naplati – uz koje je priložen dokument ako je on propisan kao uslov izvršenja isplate.

Nalogom iz stava 1. ove tačke smatra se nalog strane banke koji sadrži sve podatke potrebne za obradu tog naloga u skladu sa ovim uputstvom.

Kad je korisnik naplate fizičko lice, podatak o šifri osnova naplate banka može popuniti na osnovu podataka navedenih u nalogu nerezidenta fizičkog lica, a kad je u pitanju nerezident pravno lice, banka postupa u skladu sa stavom 1. ove tačke.

Kad u nalogu nerezidenta nije naveden račun korisnika naplate, banka postupa u skladu s tačkom 6. Odluke.

8. Ako se naplata vrši po osnovu kreditnog posla sa inostranstvom, banka može odobriti račun korisnika naplate ako je taj korisnik o tom poslu prethodno izvestio Narodnu banku Srbije, a na osnovu sledećih dokumenata stavljenih banci na uvid:

1) KZ obrazaca, koje je Narodna banka Srbije overila, za korišćenje:

– finansijskog i subordiniranog kredita ili zajma u devizama koje rezident uzima od nerezidenta,

– kredita ili zajma u devizama koji od nerezidenata uzimaju rezidenti fizička lica i ogranci stranih pravnih lica,

– kredita ili zajma u dinarima koji međunarodne finansijske organizacije i razvojne banke ili finansijske institucije čiji su osnivači strane države odobre rezidentu;

2) KO obrazaca, koje je Narodna banka Srbije overila, za naplatu glavnice i kamate po:

– finansijskom i subordiniranom kreditu ili zajmu u devizama,

– komercijalnom kreditu ili zajmu u devizama i dinarima za finansiranje odloženog plaćanja i plaćanja unapred robe i usluga u spoljnotrgovinskom prometu, a koji rezident odobrava nerezidentu.

Korisnik naplate je obavezan da dokumente iz stava 1. ove tačke čuva za svoje potrebe i za potrebe nadležnih kontrolnih organa.

Banka može da odobri račun korisnika naplate po osnovu kreditnih poslova sa inostranstvom koji nisu navedeni u stavu 1. ove tačke i ako korisnik o tim poslovima nije prethodno izvestio Narodnu banku Srbije.

9. Ako banci naplate nisu dostavljeni podaci i propisani dokumenti neophodni za izvršenje isplate po naplati u skladu s tač. 7. i 8. ovog uputstva, banka, po osnovu obaveze za neizvršene isplate, opštim deviznim nalogom (slog – 66) odobrava račun obaveza u stranoj valuti iz Kontnog okvira za banke, uz primenu šifre osnova 909.

Banka iz stava 1. ove tačke obavezna je da po nalogu korisnika naplate, odmah posle ispunjenja uslova za izvršenje isplate po naplati, stornira opšti devizni nalog s šifrom osnova 909 i ispostavi nalog za naplatu (slog – 60), sa odgovarajućom šifrom osnova, ili da, ako ti uslovi nisu ispunjeni, ova sredstva u istom iznosu vrati banci od koje ih je primila – opštim deviznim nalogom (slog – 77), šifra osnova 109.

10. Naplatu iz inostranstva banka obrađuje nalogom za naplatu (slog – 60), koji sadrži neophodne elemente propisane ovim uputstvom.
11. Kad je banka naplate istovremeno i banka isplate, knjiženje vrši na teret računa 050, odnosno 051 a u korist računa 5007, odnosno računa iz tačke 3. ovog uputstva. Naplate u devizama banka obrađuje nalogom za naplatu (slog – 60) kad je korisnik naplate rezident, sa odgovarajućom šifrom osnova naplate, ili opštim deviznim nalogom (slog – 66), šifre osnova 501, odnosno 502 kad je korisnik uplate nerezident.
12. Kad banka naplate nije istovremeno i banka isplate, obavezna je da, najkasnije narednog radnog dana od dana prijema pokrića, obavesti banku isplate o primljenoj naplati i sredstva prenese na tu banku.

Banka naplate prima sredstva iz inostranstva na račun 050 opštim deviznim nalogom (slog – 66), šifra osnova 562, navodeći matični broj banke isplate, šalje banci isplate SWIFT poruku 103 (s popunjenim poljima 50 i 52) i sredstva prenosi opštim deviznim nalogom (slog – 77), šifra osnova 162.

Banke koje su međusobno povezane s drugim bankama u Republici Srbiji preko računa 5001 i 050, knjiženje vrše opštim deviznim nalogom (slog – 66), šifra osnova 569.

Kad je banka naplate agent na osnovu ugovora banke sa inostranim penzijskim fondom o distribuciji penzija drugim bankama u Republici Srbiji kod kojih se vode računi klijenata korisnika naplate po osnovu penzije – ta banka prima sredstva iz inostranstva nalogom za naplatu (slog – 60), šifra osnova 800, navodeći svoj matični broj u nalogu kao korisnik naplate. Primljena sredstva ova banka prenosi banci isplate opštim deviznim nalogom (slog – 77), šifra osnova 162. Banka isplate sredstva prima opštim deviznim nalogom (slog – 66), šifra osnova 562, u korist korisnika naplate.

13. Banka isplate prima sredstva na račun 050 nalogom za naplatu (slog – 60), sa odgovarajućom šifrom osnova naplate kad je korisnik naplate rezident, u korist računa iz tačke 3. ovog uputstva, ili opštim deviznim nalogom (slog – 66), šifre osnova 501, odnosno 502 kad je korisnik uplate nerezident, u korist računa 5007.

Banka naplate je obavezna da banci isplate, na zahtev banke isplate, najkasnije u roku od dva radna dana od dana podnetog zahteva, obezbedi pokriće na računima 050 ili 051.

14. Banka je obavezna da korisniku naplate čiji je račun odobrila u skladu sa Odlukom dostavi izvod o stanju i prometu tog računa, a, po potrebi, i druge dokumente (npr. nalog na osnovu kog je primljena naplata).
15. U slučaju da korisnik naplate iz tač. 7. i 8. ovog uputstva istovremeno nije i krajnji korisnik sredstava po izvršenoj naplati iz inostranstva – obavezan je da, istog ili narednog radnog dana od dana prijema obaveštenja o izvršenoj naplati, banci dostavi zahtev za transfer sredstava u korist računa krajnjeg korisnika. Banka taj transfer izvršava opštim deviznim nalogom, u roku iz tačke 5. stav 4. Odluke.

Naplata akreditivom

16. Naplatu iz inostranstva koja je izvršena akreditivom banka obrađuje u skladu s tačkom 7. ovog uputstva. Istovremeno sa akreditivnim dokumentima, korisnik naplate obavezan je da banci dostavi i podatke za statistiku Narodne banke Srbije.

Kad se naplata vrši pokrivenim akreditivom, pre obrade iz stava 1. ove tačke, primljeno pokriće za otvoreni akreditiv banka knjiži na teret računa 050 a u korist odgovarajućeg depozitnog računa strane banke – i to nalogom za naplatu (instrument plaćanja 3, šifra osnova 514), a naplata po akreditivu knjiži se na teret depozitnog računa strane banke a u korist računa iz tačke 3. ovog uputstva.

17. Potvrđeni loro akreditiv banka knjiži vanbilansno.

Naplata čekom

18. Naplatu iz inostranstva čekom plativim posle prezentacije, banka obrađuje na način iz tačke 7. ovog uputstva, a knjiženje vrši na teret računa 052 a u korist računa iz tačke 3. tog uputstva. Istovremeno s čekom, korisnik naplate obavezan je da banci dostavi i podatke za statistiku Narodne banke Srbije.

Otkupljeni ček banka šalje u inostranstvo, radi naplate, i tu promenu knjiži opštim deviznim nalogom (šifra osnova 115), na računu 052.

Obradu naplate iz inostranstva za ček banka vrši nalogom za naplatu (šifra osnova 515), a knjiženje na teret računa 050 a u korist računa 052.

Čekove koje posle prezentacije nije otkupila, banka šalje stranoj banci na inkaso. Posle prijema naplate inkaso čeka, banka vrši obradu naplate na način iz tačke 7. ovog uputstva.

Naplate ostvarene korišćenjem/zaduživanjem platnih kartica čiji su izdavaoci strana pravna lica

18a Obradu naplate iz inostranstva ostvarenu korišćenjem stranih platnih kartica u korist deviznih računa pravnih lica banka vrši nalogom za naplatu (slog – 60), sa odgovarajućom šifrom osnova naplate kad je korisnik naplate rezident, na teret računa 050 ili 5007 a u korist računa iz tačke 3. ovog uputstva, ili opštim deviznim nalogom (slog – 66), šifra osnova 501 ili 502, kad je korisnik uplate nerezident, u korist računa 5007.

Naplata u efektivnom stranom novcu

19. (brisana)

Naplate ostvarene kliringom u devizama

19a Obradu naplate iz inostranstva ostvarenu kliringom u devizama banka vrši nalogom za naplatu (slog – 60), sa odgovarajućom šifrom osnova naplate kada je korisnik naplate rezident, na teret računa 060 a u korist računa iz tačke 3. ovog uputstva, ili opštim deviznim nalogom (slog – 66), šifra osnova 501 ili 502 kada je korisnik uplate nerezident, u korist računa 5007.

Plaćanja prema inostranstvu

20. Plaćanja prema inostranstvu banka obavlja na osnovu naloga za plaćanje rezidenta (slog – 70).
21. Banka izvršava nalog za plaćanje u inostranstvo:

– koji sadrži elemente propisane ovim uputstvom;

– koji je potpisalo ovlašćeno lice nalogodavca i koji je nalogodavac overio pečatom, odnosno na kome postoji kvalifikovani elektronski potpis ili koji je, u skladu sa ugovorom između banke i nalogodavca, izdat na drugi način koji omogućuje da se izvrši autentifikacija nalogodavca (npr. nalog elektronskog ili mobilnog bankarstva);

– za koji je banci obezbeđeno pokriće;

– uz koji su priloženi dokumenti kojima se dokazuje obaveza plaćanja prema inostranstvu i određuje osnov plaćanja na osnovu kojih se vrši plaćanje, u skladu s propisima.

Dokumenti iz stava 1. ove tačke mogu biti: