0

Ostvarivanje prava na PDV oslobođenje pri realizaciji projekta IPA II

Ostvarivanje prava na PDV oslobođenje u slučaju kada promet dobara i usluga lider konzorcijuma – obveznik PDV vrši korisniku donacije – naručiocu, a članovi konzorcijuma promet dobara i usluga vrše lideru konzorcijuma, u okviru realizacije projekta finansiranog po osnovu međunarodnog ugovora IPA II

Kada se vrši realizacija projekta finansiranog iz sredstava finansijske pomoći Evropske unije Republici Srbiji u okviru IPA II, kod kojeg promet dobara, odnosno usluga obveznik PDV – lider konzorcijuma vrši korisniku donacije – naručiocu, a članovi konzorcijuma promet dobara, odnosno usluga lideru konzorcijuma, poresko oslobođenje može se ostvariti i za promet dobara, odnosno usluga koji vrše članovi konzorcijuma lideru, kao i poresko oslobođenje za uvoz dobara koji vrši član konzorcijuma

(Mišljenje Ministarstva finansija, br. 011-00-00971/2022-04 od 26.10.2022. godine)

„Prema odredbi člana 28. stav 1. Zakona o potvrđivanju Okvirnog sporazuma između Republike Srbije i Evropske komisije o pravilima za sprovođenje finansijske pomoći Evropske unije Republici Srbiji u okviru instrumenta za pretpristupnu pomoć (IPA II) („Sl. glasnik RS – Međunarodni ugovori“, br. 19/2014 – dalje: Okvirni sporazum), izuzev ako nije drugačije predviđeno u sektorskom ili finansijskom sporazumu, porezi, carinske i uvozne dažbine ili drugi troškovi koji imaju istovetno dejstvo nisu prihvatljivi u okviru IPA II. Ovo pravilo takođe važi za sufinansiranje koje obezbeđuje korisnik IPA II i primaoci IPA II pomoći.

Odredbama stava 2. tač. a) i b) istog člana Okvirnog sporazuma propisano je da se dozvoljava uvoz u Republiku Srbiju za izvođače iz Unije bez primenjivanja carinskih ili uvoznih dažbina, poreza na dodatu vrednost (PDV), akciza i drugih posebnih poreza na potrošnju ili drugih sličnih poreza, dažbina ili nameta koji imaju istovetno dejstvo. Ovo izuzeće odnosi se samo na uvoz u vezi sa robom koju obezbeđuje, odnosno uslugama koje pruža, odnosno radovima koje izvršava izvođač iz Unije u okviru ugovora sa Unijom. Republika Srbija osigurava da se pomenuti uvoz vrši na mestu ulaska radi isporuke ugovaračima/izvođačima EU u skladu sa odredbama ugovora radi neposrednog korišćenja potrebnog za redovno izvršenje ugovora, bez bilo kakvih kašnjenja ili sporova u vezi sa namirivanjem gore pomenutih dažbina, poreza i troškova, kao i da su izvođači iz Unije izuzeti od plaćanja PDV za bilo koju uslugu pruženu, odnosno robu dostavljenu, odnosno radove izvršene u sklopu ugovora Unije. Roba koju je dostavio ili usluge koje je pružio ili radovi koje je izvršio izvođač za izvođača iz Unije takođe su izuzeti od plaćanja PDV u meri u kojoj su u vezi sa ciljevima i delatnostima u sklopu ugovora Unije.

Saglasno odredbi člana 28. stav 2. tačka z) Okvirnog sporazuma, za potrebe ovog sporazuma, izraz „izvođač iz Unije“ tumači se kao fizičko i pravno lice, koje pruža usluge, odnosno dobavlja robu, odnosno izvršava radove u sklopu ugovora Unije. Izraz „izvođač iz Unije“ takođe se odnosi na korisnike bespovratnih sredstava/zajmova (uključujući partnere, povezana pravna lica i korisnike podgrantova/zajmova kao i izvođače u okviru tvininga), partnere u konzorcijumu ili zajedničkom preduzeću ili sukorisnike bespovratnih sredstava, izvođače i STS u sklopu tvining ugovora, kao i izvođače u okviru Instrumenta za tehničku pomoć i razmenu informacija (TAIEX).

Odredbom stava 5. istog člana Okvirnog sporazuma propisano je da u slučaju sukoba odredaba ovog člana sa nacionalnim zakonodavstvom IPA II Korisnika, važe odredbe ovog sporazuma. U slučaju pristupanja Uniji, korisnik IPA II nastavlja da primenjuje odredbe članova 27. i 28. ovog sporazuma osim u meri u kojoj nisu u skladu sa obavezama prema relevantnim pravnim tekovinama Unije.

U skladu odredbama člana 3. Zakona o porezu na dodatu vrednost („Sl. glasnik RS“, br. 84/2004, 86/2004 – ispr., 61/2005, 61/2007, 93/2012, 108/2013, 6/2014 – usklađeni din. izn., 68/2014 – dr. zakon, 142/2014, 5/2015 – usklađeni din. izn., 83/2015, 5/2016 – usklađeni din. izn., 108/2016, 7/2017 – usklađeni din. izn., 113/2017, 13/2018 – usklađeni din. izn., 30/2018, 4/2019 – usklađeni din. izn., 72/2019, 8/2020 – usklađeni din. izn. i 153/2020 – dalje: Zakon), predmet oporezivanja PDV su isporuka dobara i pružanje usluga (dalje: promet dobara i usluga) koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.

Promet dobara, u smislu ovog zakona, a u skladu sa odredbom člana 4. stav 1. Zakona, je prenos prava raspolaganja na telesnim stvarima (dalje: dobra) licu koje tim dobrima može raspolagati kao vlasnik, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.

Promet usluga, u smislu ovog zakona, su svi poslovi i radnje u okviru obavljanja delatnosti koji nisu promet dobara iz člana 4. ovog zakona (član 5. stav 1. Zakona).

Uvoz je svaki unos dobara u carinsko područje Republike (član 7. Zakona).

Odredbom člana 24. stav 1. tačka 16a) Zakona propisano je da se PDV ne plaća na promet dobara i usluga koji se vrši u skladu sa ugovorima o donaciji zaključenim sa državnom zajednicom Srbija i Crna Gora, odnosno Republikom, ako je tim ugovorom predviđeno da se iz dobijenih novčanih sredstava neće plaćati troškovi poreza, u delu koji se finansira dobijenim novčanim sredstvima osim ako ratifikovanim međunarodnim ugovorom nije drukčije predviđeno.

Prema odredbi člana 26. tačka 1) Zakona, PDV se ne plaća na uvoz dobara čiji promet je u skladu sa članom 24. stav 1. tač. 5), 10), 11) i 13)-16g) i članom 25. stav 1. tač. 1) i 2) i stav 2. tač. 5) i 10) ovog zakona oslobođen PDV.

Procedura za ostvarivanje poreskog oslobođenja iz člana 24. stav 1. tačka 16a), odnosno člana 26. tačka 1) Zakona propisana je odredbama Pravilnika o porezu na dodatu vrednost („Sl. glasnik RS“, br. 37/2021, 64/2021, 127/2021, 49/2022 i 59/2022 – dalje: Pravilnik).

Saglasno odredbi člana 112. stav 1. tačka 3) Pravilnika, poresko oslobođenje iz člana 24. stav 1. tačka 16a) Zakona, za promet dobara i usluga, koji se vrši u skladu sa ugovorima o donaciji zaključenim sa državnom zajednicom Srbija i Crna Gora ili sa Republikom Srbijom, pod uslovom da je tim ugovorima predviđeno da se iz dobijenih novčanih sredstava neće plaćati troškovi poreza, obveznik može da ostvari ako promet dobara i usluga neposredno vrši korisniku novčanih sredstava koja su predmet ugovora o donaciji, ako su ta sredstva, od strane davaoca donacije ili implementarnog partnera, neposredno data korisniku za finansiranje određenog projekta u Republici Srbiji, kao i korisniku dobara ili usluga koji su predmet ugovora o donaciji, nezavisno od toga da li je ta dobra ili usluge platio davalac donacije ili drugo lice.

Izuzetno od stava 1. ovog člana, poresko oslobođenje iz člana 24. stav 1. tačka 16a) Zakona, za promet dobara i usluga, koji se vrši u skladu sa ugovorima o donaciji zaključenim sa državnom zajednicom Srbija i Crna Gora ili sa Republikom Srbijom, pod uslovom da je tim ugovorima predviđeno da se iz dobijenih novčanih sredstava neće plaćati troškovi poreza, a koji se finansira sredstvima donacije Evropske unije, preko Delegacije Evropske unije u Republici Srbiji (dalje: Delegacija), u slučaju kada Delegacija angažuje domaće ili strano lice za promet dobara i usluga u okviru realizacije projekta u Republici Srbiji, može da se ostvari ako se naknada za taj promet naplaćuje neposredno od Delegacije, odnosno stranog lica (član 112. stav 2. Pravilnika).

Prema odredbi stava 3. istog člana Pravilnika, republički organ čiji je funkcioner u ime Republike Srbije zaključio ugovor o donaciji dostavlja Centrali kopiju zaključenog ugovora o donaciji i podatak o iznosu sredstava koji je predmet ugovora o donaciji.

Prema članu 112. stav 4. Pravilnika, implementarni partner dostavlja Poreskoj upravi dokaz da je u svojstvu implementarnog partnera angažovan od strane davaoca donacije, spisak podimplementarnih partnera, spisak korisnika donacije i ugovore zaključene sa podimplementarnim partnerima, odnosno korisnicima donacije.

Korisnik donacije dostavlja Poreskoj upravi dokaz kojim se potvrđuje da su novčana sredstva koja su predmet ugovora o donaciji neposredno data korisniku od strane davaoca donacije, odnosno dokaz kojim se potvrđuje da će se dobra ili usluge platiti iz sredstava donacije, odnosno delom iz sredstava donacije, a delom iz drugih sredstava, ako je takvo finansiranje predviđeno ratifikovanim međunarodnim ugovorom, spisak stranih lica sa kojima ima zaključene ugovore o prometu dobara i usluga za realizaciju projekta koji je predmet donacije, kao i te ugovore (član 112. stav 5. Pravilnika).

Odredbom stava 6. istog člana Pravilnika propisano je da republički organ nadležan za koordinaciju razvojne pomoći Evropske unije, odnosno Telo za ugovaranje određeno na osnovu propisa kojim se uređuje upravljanje programima pretpristupne pomoći Evropske unije (dalje: Telo za ugovaranje) dostavlja Centrali i krajnjem korisniku donatorskog projekta (dalje: krajnji korisnik) podatke o:

1) ugovoru o donaciji iz stava 2. ovog člana na osnovu kojeg se finansira projekat, i to datumu početka i završetka primene ugovora, uključujući i izmene koje se odnose na trajanje tog ugovora;

2) nazivu i broju projekta, datumu početka i završetka projekta, iznosu novčanih sredstava namenjenih finansiranju tog projekta, uključujući i izmene o tim novčanim sredstvima.

Pored podataka iz stava 6. ovog člana, republički organ nadležan za koordinaciju razvojne pomoći Evropske unije, odnosno Telo za ugovaranje dostavlja Centrali i podatak o krajnjem korisniku (član 112. stav 7. Pravilnika).

Delegacija, odnosno Telo za ugovaranje dostavlja Centrali i krajnjem korisniku podatke o nazivu i broju ugovora zaključenog između Delegacije i domaćeg ili stranog lica o prometu dobara i usluga koji se vrši u okviru realizacije projekta, datumu početka i završetka ugovora, iznosu novčanih sredstava namenjenih finansiranju tog ugovora, uključujući i izmene o novčanim sredstvima kojima se finansira ugovor, odnosno trajanju ugovora, kao i fotokopiju tog ugovora (član 112. stav 8. Pravilnika).

Strano lice iz stava 1. tačka 4) i stava 2. ovog člana dostavlja Poreskoj upravi ugovor zaključen sa obveznikom o prometu dobara i usluga koji se vrši u okviru realizacije projekta (član 112. stav 9. Pravilnika).

Dokumentacija iz st. 3, 6, 7. i 8. ovog člana dostavlja se u papirnom ili elektronskom obliku, a dokumentacija iz st. 4, 5. i 9. ovog člana u elektronskom obliku preko portala Poreske uprave (odredba stava 10. istog člana Pravilnika).

Saglasno odredbi člana 114. stav 1. Pravilnika, poresko oslobođenje iz člana 112. stav 1. tač. 3) i 4) i stav 2. ovog pravilnika obveznik može da ostvari ako poseduje potvrdu o poreskom oslobođenju za donacije, koju popunjava, potpisuje, overava i izdaje ovlašćeno lice korisnika donacije, krajnjeg korisnika, odnosno stranog lica, i koju dostavlja Poreskoj upravi na overu.

Prema stavu 2. istog člana Pravilnika, kada je korisnik donacije, odnosno krajnji korisnik poreski dužnik u skladu sa Zakonom za promet koji mu vrši obveznik ili strano lice, poresko oslobođenje može da ostvari ako poseduje potvrdu o poreskom oslobođenju za donacije, koju popunjava, potpisuje, overava i izdaje ovlašćeno lice korisnika donacije, odnosno krajnjeg korisnika, i koji dostavlja Poreskoj upravi na overu.

Odgovorno lice korisnika donacije, krajnjeg korisnika, odnosno stranog lica, dužno je da, pre izdavanja prve potvrde o poreskom oslobođenju za donacije, Poreskoj upravi dostavi podatke o licima ovlašćenim za izdavanje potvrda o poreskom oslobođenju za donacije, kao i obaveštenje o promenama lica kojima je dato ovo ovlašćenje, u roku od 15 dana od dana nastanka promene (član 114. stav 3. Pravilnika).

Prema odredbi stava 4. istog člana Pravilnika, potvrda o poreskom oslobođenju za donacije iz st. 1. i 2. ovog člana sadrži:

1) naziv, adresu i PIB izdavaoca potvrde – korisnika donacije, krajnjeg korisnika, odnosno stranog lica;

2) broj i datum potvrde;

3) naziv i broj ugovora o donaciji ako je ugovor zaveden pod određenim brojem;

4) naziv i vrednost projekta ako se promet dobara ili usluga vrši u cilju realizacije određenog projekta u Republici Srbiji;

5) naziv, adresu i PIB obveznika PDV koji vrši promet dobara i usluga uz poresko oslobođenje ako je obveznik PDV poreski dužnik za taj promet;

6) naziv, adresu i PIB obveznika PDV, odnosno naziv i adresu stranog lica koje vrši promet dobara i usluga, kao i napomenu da je korisnik donacije, odnosno krajnji korisnik poreski dužnik u skladu sa Zakonom za taj promet dobara i usluga;

7) vrednost prometa dobara i usluga po predračunu, odnosno iznos novčanih sredstava koja će biti avansno uplaćena;

8) potpis ovlašćenog lica korisnika donacije, krajnjeg korisnika, odnosno stranog lica;

9) broj i datum overe od strane Poreske uprave.

Poreska uprava proverava ispunjenost uslova za ostvarivanje poreskog oslobođenja i ako su ti uslovi ispunjeni overava potvrdu o poreskom oslobođenju za donacije iz st. 1. i 2. ovog člana, i dostavlja je korisniku donacije, krajnjem korisniku, odnosno stranom licu (član 114. stav 5. Pravilnika).

Korisnik donacije, krajnji korisnik, odnosno strano lice dostavlja obvezniku overenu potvrdu iz stava 5. ovog člana (stav 6. istog člana Pravilnika).

Dokumentacija iz st. 1, 2. i 3. ovog člana dostavlja se u elektronskom obliku preko portala Poreske uprave, potvrda iz stava 5. ovog člana u elektronskom obliku, a potvrda iz stava 6. ovog člana u papirnom ili elektronskom obliku (član 114. stav 7. Pravilnika).

Prema odredbi člana 116. stav 1. Pravilnika, ako se po osnovu ugovora o donaciji iz člana 24. stav 1. tačka 16a) Zakona, vrši uvoz dobara u Republiku Srbiju, lice ovlašćeno za izdavanje potvrda o poreskom oslobođenju za donacije izdaje posebnu potvrdu za uvoz dobara, na zahtev poreskog dužnika.

Potvrda iz stava 1. ovog člana, umesto podataka propisanih članom 113. stav 3. tač. 4)-6), odnosno članom 114. stav 4. tač. 5)-7) ovog pravilnika, sadrži podatke o nazivu, adresi i PIB-u lica za koje se vrši uvoz dobara, odnosno lica koje može da ostvari poresko oslobođenje u skladu sa članom 24. stav 1. tačka 16a) Zakona, kao i vrednosti dobara koja se uvoze iskazanoj u računu inostranog isporučioca (stav 2. istog člana Pravilnika).

Saglasno odredbi člana 117. Pravilnika, Poreska uprava vodi evidenciju o dostavljenim ugovorima o donaciji, podacima o iznosu sredstava koja su predmet ugovora o donaciji, o implementarnim i podimplementarnim partnerima, ugovorima zaključenim između implementarnih i podimplementarnih partnera, korisnicima donacija, krajnjim korisnicima i stranim licima, ugovorima zaključenim između korisnika donacija i stranih lica, ugovorima zaključenim između Delegacije i domaćih ili stranih lica o prometu dobara i usluga, ugovorima zaključenim između stranih lica i obveznika, prenosiocima novčanih sredstava, ugovorima zaključenim između prenosioca novčanih sredstava i implementarnih partnera, odnosno korisnika novčanih sredstava, kopijama zaključenih ugovora, dokazima kojima se potvrđuje da su novčana sredstva koja su predmet ugovora o donaciji neposredno data korisniku od strane davaoca donacije, dokazima kojima se potvrđuje da će dobra ili usluge neposredno platiti davalac donacije, kao i o izdatim potvrdama o poreskom oslobođenju za donacije.

U skladu sa navedenim, kada se vrši realizacija projekta finansiranog iz sredstava finansijske pomoći Evropske unije Republici Srbiji u okviru IPA II, kod kojeg promet dobara, odnosno usluga obveznik PDV – lider konzorcijuma vrši korisniku donacije – naručiocu, a članovi konzorcijuma promet dobara, odnosno usluga lideru konzorcijuma, poresko oslobođenje iz člana 24. stav 1. tačka 16a) Zakona može se ostvariti i za promet dobara, odnosno usluga koji vrše članovi konzorcijuma lideru, kao i poresko oslobođenje iz člana 26. tačka 1) Zakona za uvoz dobara koji vrši član konzorcijuma. Naime, kako se iz odredaba člana 28. Okvirnog sporazuma može zaključiti da se i članovi konzorcijuma smatraju „izvođačima iz Unije“, kojima se dozvoljava uvoz dobara u Republiku Srbiju bez PDV i koji su izuzeti od plaćanja PDV za pružene usluge, isporučenu robu, odnosno radove, u sklopu ugovora Unije, mišljenja smo da se prilikom realizacije projekta finansiranog iz sredstava finansijske pomoći Evropske unije Republici Srbiji u okviru IPA II navedena poreska oslobođenja mogu ostvariti po proceduri propisanoj za ostvarivanje poreskog oslobođenja za promet dobara, odnosno usluga koji vrši obveznik PDV korisniku donacije, odnosno za uvoz dobara koji vrši taj obveznik PDV (obveznik PDV koji može da ostvari poresko oslobođenje za promet dobara, odnosno usluga korisniku donacije).“